Kilka nowych faktów w sprawie historii zbytkowskiego KGW
Historia, ma to do siebie, że potrafi zaskoczyć. Wraz z odkryciem nieznanych do tej pory dokumentów często dotychczasowe ustalenia biorą w łeb. Uwaga ta dotyczy m.in. dziejów KGW w Zbytkowie. Na stronie internetowej sołectwa Zbytków zamieszczono artykuł pt.”Rys historii KGW w Zbytkowie”. Jak w tekście zaznaczyła autorka, Pani Szczepańska ″Niestety do dziś nie zachowały się pisemne przekazy działalności KGW obejmujące okres od momentu założenia do 1979 roku (…) Jednak udało nam się ustalić pewne fakty z przekazów ustnych pań działających w kole w tamtym okresie”1 Całkiem niedawno w rodzinnych szpargałach odnalazłam rękopisy i maszynopisy, aktualnie o statusie dokumentu historycznego, których dotychczasowy brak Pani Szczepańska ujęła w emocjonalnie brzmiącym acz prawdziwym uzasadnieniu ″Dokumenty te pochłonęły żywioły ognia i wody”2 Na podstawie treści wspomnianych znalezisk można sprostować kilka faktów z historii KGW Zbytków.
1. Prezesem Kółka Rolniczego w Zbytkowie w omawianym okresie był Józef Płonka (zdjęcia dokumentów w załączniku), informację tę zawierają także akta IPN3
2. Wątpliwości budzi data powstania KGW, wydaje się, że Koło powstało w styczniu 1958 r.(zdjęcie protokołu z zebrania organizacyjnego) bądź jesienią 1957 r.
3. Pierwszy skład Koła był liczniejszy od zapamiętanego przez zbytkowianki
Anna Szczypka – Rusz
—————————————————————————————————-
1https://solectwozbytkow.pl/jak-u-nos-powstalo-kgw/[23.01.1021]
2Tamże
3 Na podstawie akt i dokumentów tę działalność Płonki opisuje W. Kiełkowski
W. Kiełkowski, A.Szczypka – Rusz: Między życie społecznym, politycznym a rodzinnym. Biografia majora Józefa Płonki (1891-1973). Stowarzyszenie Miłośników Zbytkowa. Zbytków 2020.
Jeszcze o zbytkowskim KGW
Początki historii Kółek Rolniczych i powstających w ramach ich działalności Kół Gospodyń Wiejskich sięgają czasów zaborów. Za pierwowzór Kółka Rolniczego1 przyjęto uważać Towarzystwo Rolnicze powstałe w 1866 r. na Pomorzu. Natomiast Towarzystwo Rolnicze dla Księstwa Cieszyńskiego powołano do życia w dwa lata później, w roku 1868. Z kolei pierwsze Koło Gospodyń Wiejskich powstało w 1877 r. w powiecie skierniewickim2.Obie organizacje z czasem coraz liczniej reprezentowane, działały do 1939 r. Po zakończeniu II wojny światowej władza ludowa wstrzymywała próby odrodzenia się ruchu Kółek Rolniczych, powołując w zamian Związek Samopomocy Chłopskiej. W zamierzeniu działalność nowego związku miała służyć realizacji kolektywizacji wsi i zastąpić tradycyjną wiejską spółdzielczość. Przy Samopomocy Chłopskiej powstawały odpowiedniki Kół Gospodyń Wiejskich. W zapiskach rodzinnych, odnalazłam wzmiankę o zebraniu ″samopomocowego” Koła Gospodyń w Zbytkowie w dniu 18 stycznia 1949 r. Po 1957 r. zaczęły się reaktywować tradycyjne Kółka Rolnicze i Koła Gospodyń, wskutek bojkotu działalności nowego związku przez mieszkańców polskich wsi. Stąd też styczeń 1958 r. wydaje się być właściwą datą utworzenia zbytkowskiego KGW.